ساختار سوره «طه» و سیر هدایتی آن

نویسندگان

  • مریم حاجی عبدالباقی استادیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران شمال
  • معصومه معظمی گودرزی دانش آموختة کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث از دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران شمال
چکیده مقاله:

ساختارشناسی سوره ها شیوه‌ای برای دستیابی به غرض سوره و فهم مفاهیم آیات است و شبهه‌ی پراکندگی و گسیختگی آیات را باطل می‌کند. سوره «طه» یکی از سوره‌های مکّی است که در اوج سختی‌ها و مشقّت‌های پیامبر (صلی الله علیه و آله) در امر تبلیغ  دین و اشتیاق فراوان او برای هدایت مشرکان نازل شده است؛ لذا مهرورزی ربّ، نسبت به پیامبرش در سراسر سوره هویداست. گرچه گزارش­هایی از سیاق آیات سوره طه درکتب معتبر وجود دارد، ولی در این مقاله از طریق کشف ارتباط لفظی و محتوایی آیات، سیاق آیات این سوره بدست آمد و با توجه به اهداف سیاق­ها، سیر هدایتی و غرض اصلی سوره معلوم می­شود. سیر هدایتی سوره، توجه به ذکر می باشد. از فرآیند ذکر در این سوره چنین به نظر می رسد که ذکر، به معنای توجه به حضور در برابر ذات یکتای حق تعالی است؛ حضوری که مصون کننده از ابتلا به گناه بوده و تقواآور است، پس هدایت در گرو این حضور است. این هدایت، خشوع و تبعیت را در برابر قرآن و رسول و ولیّ او زیاد کرده، لذا سعادت در دنیا و آخرت را نصیب متقی می­کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

نمایش هنری گفت‌وگو در قرآن کریم (با تکیه بر گفت‌وگوهای سوره طه و مریم)

قرآن کریم برای القای معنی، ویژگی‌های اسلوبی مشخصی ازجمله تصویر فنی یا «نمایش هنری» را به کار برده‌است. تصویر در گذشته به انواع فنون ادبی مانند مجاز، استعاره و کنایه گفته می‌شد اما در نقد معاصر علاوه بر فنون ادبی قدیم، به تخییل (خیال‌آفرینی)، و تجسیم (جسم‌انگاری)، تناسق (هماهنگی هنری)، زبان، و قصه نیز توجه می‌کند. گفت‌وگو یکی از ارکان تصویر فنی و از عناصر قصه است که ویژگی‌های فنی زیادی دارد. الب...

متن کامل

بررسی ساختار جمله انشایی امر و اغراض آن در سوره مائده

اساساً قرآن کریم دربردارنده عالی‌ترین معارف و آموزه‌هایی است که از طریق وحی بر انسان نازل شده است و برای درک مفاهیم آن به علوم گوناگون نیاز است؛ از جمله این علوم، بلاغت است که خود شامل معانی، بیان و بدیع است؛ رعایت هر کدام از این موارد سبب زیبایی کلام و تأثیر بیش‌تر بر مخاطب می‌شود. جمله در علم معانی به خبر و انشاء تقسیم می‌شود که کشف معانی ثانویه بر عهده علم معانی است. این پژوهش به روش تحلیلی و...

متن کامل

بررسی ساختار سوره مائده با رویکرد ساختار درختی

دید ساختاری به سوره‌ها نگرش نوینی در تفسیر قرآن است که در آن هر سوره دارای یک روح کلی وغرض اصلی است و تمامی آیات و مباحث مطرح شده در سوره به صورت منطقی و بخش‏بندی شده به آن غرض مرتبط می‏شوند. برای ترسیم ساختار هر سوره از ابزارها و روشهایی استفاده می‌شود که مهمترین آن‌ها سیاق سوره است. ترسیم ساختار سوره‌ها فواید ارزنده‎ای دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به درک جلوه‌ای جدید از اعجاز قرآن کریم، مقاب...

متن کامل

سیر تحول نگاه مفسران به غرض و ساختار سوره در تفسیر آیات قرآن کریم

قرآن کریم از نظر بعد زیبایی شناختی در میان همه ی کتاب ها بی نظیر است. نحوه ی چینش حروف، تک واژه ها، عبارت‎ها و آیه ها با وزن و آهنگشان، بیش ترین نقش را در آفرینش این پدیده بی بدیل هنری ایفا کرده است. در میان انواع تناسبی که بین الفاظ و معانی قرآن برقرار است؛ تناسب بین آیات یک سوره که در مواقع مختلف و گاه یکجا نازل شده اند بر این زیبایی افزوده است. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی- تحلیلی و روش کتا...

داستان حضرت موسی (ع) در سوره طه از منظر نشانه شناسی

داستان های قرآنی به عنوان یکی از بی شمار اعجازهای زبانی قرآن ، به فراخور حال مخاطب در مقاطع مختلف توسط الله جل شأنه روایت شده اند. این راوی توانا هر داستانی را برای منظوری خاص و در جهت هدفی مشخّص، ذکر می کند و از مخاطب خود می خواهد که در آن تدبّر کند. ضرورت این تدبر، عاملی شد تا در این پژوهش با دیدی نو یعنی از دید علم نشانه شناسی به یکی از این داستان ها ـ داستان حضرت موسی (ع) در سورة «طه « ـ نگری...

متن کامل

بررسی ساختار سوره مائده با رویکرد ساختار درختی

دید ساختاری به سوره ها نگرش نوینی در تفسیر قرآن است که در آن هر سوره دارای یک روح کلی وغرض اصلی است و تمامی آیات و مباحث مطرح شده در سوره به صورت منطقی و بخش‏بندی شده به آن غرض مرتبط می‏شوند. برای ترسیم ساختار هر سوره از ابزارها و روشهایی استفاده می شود که مهمترین آن ها سیاق سوره است. ترسیم ساختار سوره ها فواید ارزنده‎ای دارد که از جمله آن ها می توان به درک جلوه ای جدید از اعجاز قرآن کریم، مقاب...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره -10  شماره 40

صفحات  58- 95

تاریخ انتشار 2017-11-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023